We waren op 14 december opnieuw samen in het provinciehuis van Oost-Vlaanderen in Gent. Deze keer niet voor een avondlezing, maar voor een ontbijtlezing. De lezing ging over het landbouw- en klimaatbeleid van de EU. Onder leiding van Hendrik Vos bracht deze ontbijtlezing een interessant inzicht in beide perspectieven van het milieubeleid en de landbouwers. Naarmate de lezing vorderde, werd ook duidelijk dat die twee kunnen samengaan, maar ook kunnen botsen.
Heleen De Smet, beleidsmedewerker bij de Bond Beter Leefmilieu, benadrukte de rol van Europa, maar dat het beleid niet altijd snel volgt (en soms beperkte impact heeft). Een mogelijke oplossing voor het methaanprobleem (we moeten naar een daling van -30%, maar in 2021 was er al een stijging van 11%) is het verminderen van de vleesconsumptie, maar dit moet gebeuren in antwoord op de vraagzijde. Niet enkel het aanbod, maar ook de vraag moet namelijk aangepakt worden. Bram Van Hecke, voorzitter van de Groene Kring, beaamde dat we duurzamer moeten worden en dat de landbouw klimaatverandering direct voelt. Hij zei ook dat landbouwers het niet erg vinden om minder vee te houden, maar dat de lonen daardoor niet lager mogen worden. Het probleem is dat die twee op dit moment in een directe relatie staan tot elkaar. De consument moet inderdaad minder vlees eten zodat de vraag ook afneemt; het economisch model moet mee veranderen. Hij voegt er ook aan toe dat we te weinig betalen voor de waarde van ons voedsel. De Green Deal is volgens hem niet coherent genoeg en wordt nog te veel gevoeld door de landbouwers en hun loonsverlagingen, niet door de supermarktketens en hun consumenten.
Bij beide sprekers stonden eerlijke lonen voor landbouwers centraal. Het inkomen van landbouwers is veel lager dan het inkomen van de gemiddelde Europeaan. Dat heeft gevolgen voor het aantal verlofdagen dat ze opnemen omdat ze altijd nodig zijn, dus hun loon zou eigenlijk veel hoger moeten zijn. Bram Van Hecke stelde bovendien dat landbouwers de eerste slachtoffers zijn van de huidige klimaatcrisis, niet alleen vanwege de extreem warme zomers, maar ook omdat, nogmaals, hun loon ervan afhangt. Een andere kwestie is dat, hoewel de landbouwsector van nature een zeer familiegerichte sector is, er tegenwoordig minder opvolgers zijn om de familiebedrijven over te nemen. Meer jonge volwassenen besluiten naar de universiteit of hogeschool te gaan, waardoor er minder jonge landbouwers zijn en de toekomst dus ook onzeker is.
Uit beide invalshoeken kan worden geconcludeerd dat klimaatadaptatie en duurzaamheid zeer belangrijk zijn, maar over de manier waarop die doelen moeten worden bereikt, zijn beide partijen het nog niet helemaal eens.
